Làng Bát Tràng trong phong dao Kinh Bắc
Làng gốm Bát Tràng kể từ khi thành lập đến trước tháng 11 năm 1949 đều là đơn vị hành chính thuộc tổng Đông Dư, huyện Gia Lâm, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc (từ thời Gia Long nhà Nguyễn đổi thành tỉnh Bắc Ninh). Tồn tại trong suốt một thời gian dài như vậy, cộng với bề dày về truyền thống văn hoá, khoa cử nên phong dao Kinh Bắc xưa xuất hiện nhiều câu về Bát Tràng:
1.
Ở đâu có chợ có Bát Tràng
Ở đâu có ấp có làng Xuân Quan
Người Bát Tràng ngoài làm nghề gốm
còn lành nghề thương mại. Bất cứ nơi đâu, từ Nam chí Bắc hễ nơi nào có
chợ lớn, buôn bán nhộn nhịp là có sự hiện diện của người Bát Tràng. Tại
Hà Nội, trước kia một số khu phố tập trung đông người Bát Tràng sinh
sống và buôn bán như: phố Bát Đàn, Lò Đúc..., và tại một số tỉnh khác
như tỉnh Vĩnh Phúc cũ (Việt Trì, Vĩnh Yên, Phúc Yên), Hưng Yên (Phố
Hiến), Hà Tây (thị xã Hà Đông). Ngày nay, quận Tân Bình thành phố Hồ Chí
Minh cũng có nhiều người Bát Tràng tập trung sinh sống và phát triển
nghề gốm sứ.
Làng Xuân Quan, huyện Văn Giang, tỉnh
Hưng Yên có lẽ do đất đai chật, dân đông nên có truyền thống khai khẩn
đất hoang, lập làng mở ấp. Làng Ngô phường Thạch Bàn, quận Long Biên, Hà
Nội ngày nay là do người Xuân Quan đến khai hoang, mở ấp từ hàng trăm
năm trước. Ngay cả một dòng họ lớn tại làng Giang Cao, xã Bát Tràng là
họ Đặng cũng là di cư từ làng Xuân Quan tới.
2. “Bát Tràng làm bát, Kiêu Kỵ dát vàng”
Xã Kiêu Kỵ huyện Gia Lâm cũng là
một làng nghề thủ công truyền thống. Sản phẩm của làng nghề là bạc quỳ
tán mỏng dùng làm sơn son thếp vàng. Ngày nay, nghề này vẫn tồn tại, tuy
nhiên sản xuất với quy mô nhỏ, chỉ còn vài hộ gia đình trong làng bám
trụ với nghề
3. “Lợn Giang Cao, chó Bát Tràng, gà Xươn”
Làng Giang Cao, xã Bát Tràng trước
làm nghề nông và nghề hàng sáo (buôn gạo). Sản phẩm phụ là cám gạo nhiều
dùng để nuôi lợn nên lợn béo nhanh, thịt ngon.
Làng Bát Tràng, xã Bát Tràng sống
bằng nghề gốm sứ mà không làm nông nghiệp, chó nuôi tại Bát Tràng được
ăn cơm mà không phải ăn cám như ở nơi khác nên thịt mềm và không bị hôi.
Làng Xươn (xã Kim Lan, huyện Gia
Lâm) nằm ngoài đê, đất phù sa phì nhiêu màu mỡ. Làng trồng nhiều ngô,
ngô đấy đem nuôi gà nên gà da vàng, thịt thơm.
4.
Sống sướng như con trai Bát Tràng
Chết làm thành hoàng làng Kiêu Kỵ
Người con trai Bát Tràng xưa sống
sướng lắm! “Bé thì cơm mẹ cơm cha – Những những (nhỡ nhỡ) cơm vợ, về già
cơm con”. Kinh tế gia đình do người phụ nữ lo toan, quán xuyến. Vợ lại
chiều chồng, nhiều hôm đi chợ mua hẳn cả một cái thủ lợn về cho chồng
uống rượu.
Làng Kiêu Kỵ làm ăn phát đạt, biện
lễ thành hoàng rất trọng. Không giống với các nơi khác, làng Kiêu Kỵ
cúng tế Thành Hoàng quanh năm không kể tuần rằm, mồng một.
0 nhận xét
Mời bạn cho ý kiến